To Ντεκουπάζ

Το ντεκουπάζ (ή decoupage ή découpage) είναι η τέχνη της διακόσμησης ενός αντικειμένου, κολλώντας χρωματιστά χάρτινα αποκόμματα επάνω του σε συνδυασμό με ειδικά εφέ χρωματισμού, χρήση φύλλων χρυσού και άλλων τεχνικών. Συνήθως ένα αντικείμενο όπως ένα μικρό κουτί ή κάποιο έπιπλο καλύπτεται με αποκόμματα από περιοδικά ή χαρτιά που παράγονται ειδικά προορισμένα για χρήση σε ντεκουπάζ. Κάθε στρώση καλύπτεται με βερνίκια, και μάλιστα συχνά με πολλαπλές στρώσεις, μέχρι η αίσθηση του «κολλημένου» χαρτιού να εξαφανιστεί και το αποτέλεσμα να φαίνεται σαν ενιαίος πίνακας ή ψηφιδωτό. Στην παραδοσιακή τεχνική ντεκουπάζ χρησιμοποιούνταν 30 με 40 στρώσεις βερνικιού, που μετά τρίβονταν με γυαλόχαρτο για να αποδώσουν στιλπνό τελείωμα.

Πριν ακόμα εμφανιστεί η τεχνική του ντεκουπάζ, το κόψιμο κομματιών χαρτιού είχε υπάρξει παράδοση σε πολλές χώρες, με μεγάλο εύρος τεχνοτροπιών, τεχνικών και θεματολογίας.

Η λέξη ντεκουπάζ προέρχεται από το γαλλικό “decouper”, που σημαίνει «αποκόπτω». Η προέλευση του ντεκουπάζ όμως πιστεύεται ότι είναι η τέχνη διακόσμησης τάφων της Ανατολικής Σιβηρίας. Νομαδικές φυλές συνήθιζαν να αποκόπτουν κομμάτια τσόχας για να διακοσμήσουν τους τάφους των νεκρών τους. Από τη Σιβηρία η τέχνη-πρόδρομος του ντεκουπάζ πέρασε στην Κίνα και μέχρι το τέλος του 12ου αιώνα τα αποκόμματα χαρτιών χρησιμοποιούνταν για να διακοσμήσουν φανούς, παράθυρα, κουτιά και άλλα αντικείμενα. Τον 17ο αιώνα η Ιταλία, και ειδικά στη Βενετία, ήταν στο προσκήνιο του εμπορίου με την Άπω Ανατολή και γενικά θεωρείται ότι μέσω αυτών των εμπορικών συνδέσμων η τεχνική του ντεκουπάζ έφτασε στην Ευρώπη.

Καλλιτέχνες στη Φλωρεντία της Ιταλίας έχουν παρήγαγαν διακοσμητικά αντικείμενα χρησιμοποιώντας τεχνικές ντεκουπάζ από τον 18ο αιώνα. Συνδύαζαν το ντεκουπάζ με άλλες διακοσμητικές τεχνικές που ήταν ήδη διαδεδομένες στη Φλωρεντία, όπως η επιχρύσωση, τα φύλλα χρυσού και το σκάλισμα σε ξύλο. Αυτές οι τεχνικές που προϋπήρχαν του ντεκουπάζ χρησιμοποιούνταν ήδη για να παραχθούν αντικείμενα όπως έπιπλα, κορνίζες, πίνακες, ή ακόμα και δερμάτινα εξώφυλλα βιβλίων. Οι Φλωρεντιανοί καλλιτέχνες χρησιμοποίησαν την τεχνική ντεκουπάζ προσθέτοντάς την στο χώρο εντός των σκαλιστών επίχρυσων κάδρων, ή προσθέτοντας ντεκουπάζ σε ξύλινες πλάκες. Χρησιμοποίησαν για ντεκουπάζ επικολλημένες αναπαραγωγές διάσημων έργων τέχνης, σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα θρησκευτικής θεματολογίας. Φλωρεντιανά τρίπτυχα με ντεκουπάζ εικόνων όπως Βιβλικές σκηνές είναι ένα σύνηθες μοτίβο. Καθώς η κοινωνία έγινε πιο κοσμική στις αρχές του 20ού αιώνα και μη-Ρωμαιοκαθολικοί τουρίστες άρχισαν να αγοράζουν περισσότερα έργα ντεκουπάζ από Φλωρεντιανούς καλλιτέχνες, οι εικόνες του ντεκουπάζ έγιναν λιγότερο θρησκευτικής θεματολογίας και προσανατολίστηκαν προς τα Ιταλικά έργα τέχνης γενικότερα.

Συνηθισμένα υλικά της καθημερινότητας μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ντεκουπάζ. Επιφάνειες που μπορούν να στολιστούν με ντεκουπάζ είναι έπιπλα, άλμπουμ φωτογραφιών, πιάτα, κεραμικά, ράφια, κάδρα και καθρέφτες. Σήμερα, στα ειδικά καταστήματα με υλικά για hobbies μπορεί να προμηθευτεί κάποιος κατάλληλα χαρτιά, ριζόχαρτα και χαρτοπετσέτες για ντεκουπάζ.